MACIR MAHALLESİNDE KİM KİMİNLE AKRABA ?

1920’Li yıllarda Yugoslav’yadan şimdiki Mekekonya Tikveş bölgesinden Mübadele ile göç eden halk arasında “MACIR “ diye tabir edilen Rumeli Türklerinin Bilecik’e nasıl göç ettiklerini ve göç sırasında yaşadıklarını birinci ağızdan dinleyen Meryem Ergenç’in sözlerinden dinledik.

Türkiye’ye göç ettiklerinde çok zorlandıklarını aktaran Ergenç Bilecik’teki macırların kiminle kimin nasıl bir akraba bağlarının bulunduğunu   açıkladı.

Beş kardeşten oluşan macır mahallesinin eskiden çok tutkun olduklarını ama şimdilerde akraba ilişkilerinin çok zayıf olduğunu belirterek;” eskiden macırlara kız verilmez, macırlardan kız alınmazdı” diyerek hayatta olmayan büyüklerini rahmetle ve minnetle yad ettiğini belirtti.

Merhum Hüseyin ve Hatice Toka’nın en büyük çocukları, Erdoğan, Ertuğrul, Ersal ve Erhan Toka’nın ablaları, Yüksel Ergenç’in eşi, Hilal, Özlem ve Emrah Ergenç’in anneleri 68 Yaşındaki Meryem Ergenç şu ifadeleri aktardı:

“MACIRLARDAN KIZ ALINMAZ, KIZ VERİLMEZMİŞ”

“Ailemiz Makedonya TİKVEŞ  göçmeni, Kavadarçi’den. Annem Buhola, Babam ise  Direnovalı. 1929 senesinde Mübadele ile gelmiş Türkiye’ye. Babam Hüseyin Toka 8-10 yaşlarında imiş göç ettiklerinde. Annem Hatice de öyle 8-10 yaşlarındaymış. Dedem Mesut Hasra  ve Babaannem Pembe Toka çok çilelerle göç etmişler o yıllarda.Babaannem hep ağlayarak anlatırdı o yılları bana..Ama çok zor bir şekilde olmuş bu göç. Dil bilmedikleri için ezilmişler, itilmişler, horlanmışlar, dışlanmışlar. Oradaki mallarını, mülklerini alamamışlar, öylece bırakıp gelmişler. Sirkeci garında soyup soğana çevirmişler.

“NELERİ VARSA ORDA BIRAKIP GELMİŞLER”

İsmine bir sarı lira, soyadına bir sarı lira almışlar kaç nüfus varsa… Türkiye’ye o şartlarda geçiriyorlar.Bilecik’in harpten çıkmış zamanları, heryer yıkık, dökük..Bilecik’i mekan olarak gösteriyorlar tabi Yunan heryeri yakmış, yıkmış harabe bir şekilde o yıllarda Bilecik… Tek bir at arabasına ne sığdırmışlarsa, bir yorgan, bir yastık..Bütün mallarını, bağlarını, bahçelerini, hayvanlarını ne varsa orda bırakmışlar.Bilecik’e de yerleştikten sonra bir müddet horlanmışlar dil bilmedikleri için.İş vermiyorlar, bişey soramıyorlar, sorsalar bile tersleniyorlar.Elde avuçta paraları yok, iş yok.Horlanan onlar, okula alınmazlar, alınsa bile macırlarla arkadaşlık etmeyin diye de tenbihlenirdi diğer çocuklar. macır mahallesinden kız almazlar, kız vermezler.Böyle böyle Bilecik’in macırları çalışarak, sebat ederek bugünlere geldiler.Allah’a şükür şimdi herkes ayakta dik ama, yaşlılarımız epey bir ezilmişler tabi o yıllarda..

SORU: “KİM KİMİNLE AKRABA?”

Babamın akrabaları Çim’ler,  Hulisi Hızlı’lar, Kasap Musa’lar, Şevki Kafadar’lar, Kasap Hüseyin ağabeyler, Ayhan Kargı’lar, Mustafa ve Bayram Avcı’lar.Bütün diğer macır mahallesi de Güner Arar’lar, İffet teyzeler (Ciğerci Kemal), Arziye Teyzeler(SABAN), Saniye teyzeler (ERÇİN), Abbaz efendiler, İsmail ağabeyler, (DAHİL), Yıllı’lar,sadece dokuz kardeşler hariç gerisi hepsi de Annemin akrabaları.Bütün macır Mahallesi annemin akrabası.Zaten macır mahallesi  beş kardeşten ibaret hepsi.Annemin babaannesi, Pembe teyzenin babaannesi, Şahin amcaların babası, Bayram amcanın babası 4 erkek kardeş, Abbaz efendinin babası 3.erkek kardeş.Annemin babaannesi ile pembe teyzenler de 2 kız kardeşler.

“BÜTÜN MACIR MAHALLESİ  BEŞ KARDEŞTEN İBARET”

Bütün macır mahallesi bu 5 kardeşten ibaret.Ezme’ler, Yenice’ler, hepsi annemin akrabaları. Recep Harta’ lar annemin dayısının oğlu, İlhan Paçacı annemin dayısı, Hasra’lar annemin amca çocukları, Kamil Ezme, Kara Hüseyin, Rufiye Teyze annemin teyze çocukları oluyorlar.Sevim Filoğlu, Gülbeyaz Sarıçay annemin amcasının kızları.Annemin Muğla’da bir halası daha var Giray’ın babaannesi.Kırkağaç2ta bir halası daha var Emine hala.Orda Süleyman dayımız var.Burulday’lar babamın akrabaları, Kasap Hamdi’ler(MASAT),Aguş enişteler(Muzaffer, Cevat Evren),Kasap Musa, Hamit Tavşancı’lar,Cip Hasan’ın karısı Gülsüm abla  (KOCA), Bursa’daki Kemal amca(OYBAK) babamın halasının çocukları.Bir de Aşağıköy’de Hediye hala vardı babamın halası.Onun çocukları yoktu.Güner Arar ile Haydar Aksu,Nihat Aksu, Nazım Aksu, Asım Aksu,Erzurum’lu Nihat abi  amca çocukları.Teyzeleri kim? Mustafa, Tevfik Kuş’un anneleri, Bayram Avcı’nın annesi,Ayhan Kargı’nın annesi,Murtezan amca.Zeynel Çobanoğlu’nun karısı, Çalgıcı Hasan’ın annesi (KÖPRÜLÜ),Dokuz kardeşlerin Recep Avcı’nın hanımı Fatma abla,Afet Burulday bunlar 4 kız kardeş.Döer de erkek kardeşleri var Mehmet abi. Ahmet abi, Nevzat abi. Onlar da yedi kardeşler.Ayhan Kargı ile, topal Selim’in karısı kardeşler.Nohutçu Kadir halasının çocukları, Kasap Hüseyin Güner abinin diğer halasının çocuğu.Güner dayılar yedi kardeşler zaten 4 erkek, 3 kız.Hakkı Cesur ile Pembe babaannem kardeş çocukları.

“YEDİ KUŞAK ÖTEYE AKRABA EVLİLİĞİ OLMAMIŞTIR”

O zamanlar yokluk, kıtlık varmış ama akrabalar arasında tutkunluk varmış. Şimdi herkes böyle birbiriyle çok yakın akrabalar ama tutkunluk yok şimdilerde. Babaannem rahmetli 7 tane erkek çocuğa bakmış, askere göndermiş, Dedem Çanakkale savaşlarında dizinden yaralanmış, Gazi olmuş 8 ay Manisa Alaşehir’de hastanede tedavi görmüş. Tekrar cepheye koşmuş gitmiş. Çanakkele’de de şehit olmuş dedem. Macırlar bu ülkede çok çile çekmişler,ama çok da çalışmışlar.Bilecik’in karasu bölgesinde, Karaçay mevkiinde, dolçe’de, stadın ilerisinde bağlarda hep sebze meyve üretmişler.Tarımda ve hayvancılıkta eskiden macırlar söz sahibiymiş Bilecik’te.Ama o hor gördükleri ve hala da birilerinin dil uzattığı biz macırlarda yedi kuşak öteye akraba evliliği olmamıştır hiç.” İfadelerini kullandı.

ÖNEMLİ NOT: Bu konuşmayı 12 dakikalık ses kaydını çözerek düzenlemeye çalıştım.Açıklamada bulunan Meryem Ergenç  benim ablam ve68 yaşında, kalbinde pil bulunan bir insan. Ayrıca da 50 yıldan bu yana da İstanbul’da ikamet ediyor.Bazı bilgileri eksik olabilir.Affınıza sığınarak bu haberi sadece kayıtlara geçsin diye yayınlama gereği duydum.  Ben bu tür bir haberi daha önceleri Sami Erçin abimizin annesi, rahmetli Saniye teyzem ile yapacaktım, nasip olmadı.Daha sonra yine rahmetli Selim Avcı amcamızla yapmayı düşündüm kısmet olmadı.Yine şu an hayatta olan Haydar Aksu amcamızla yapmayı düşündüm, yine olmadı.Kısmet ablama imiş. Bilecik’teki Macırlarla ilgili daha detaylı bilgi sahibi olup benimle paylaşmak isteyenlere internet sitesi sonuna kadar açık.Bilgilerinize… Aslında Bilecik Rumeli Türkleri Kültür ve Dayanışma Derneği Yöneticileri bu bilgileri daha da güncelleyip bir kitapçık haline de getirebilirler. Saygı ve Selamlarımla… ERHAN TOKA